Ik liep een keer in het bos na hevige regen, de druppels rolden nog via de bladeren over de bast om zo hun weg naar de grond te vinden. Mijn capuchon was geen overbodige luxe want hoewel het nu zo goed als droog was leek het juist onder de bomen nog altijd te regenen.
Langs de bomen liep het water als watervallen naar beneden, bij bomen met een gladde bast zoals bijvoorbeeld beuken gaat de stroming in een vrij rechte lijn, bij bomen met wat ruwer schors zoals bijvoorbeeld eiken volgt het water de snelste route als een kronkelende rivier.
Toen viel me iets op, blazen de bomen nou belletjes? Heeft iemand zijn haar gewassen onder de douche van de boom? Een klodder schuim hing aan de schors.
Nee de bomen blazen geen bubbels, nee het is geen badschuim, wat we hier zien is boomschuim! Dit fenomeen is vooral waar te nemen na of tijdens hevige regenval. De kans om dit te zien schijnt groter te zijn als er en droge periode is geweest. Sommige bronnen geven aan dat je meer kans hebt om dit tegen te komen nadat er vorst is geweest, maar ik kwam dit tegen in het begin van oktober toen er echt nog geen sprake was van vorst.
Hoe onstaat boomschuim?
Op bomen zitten allerlei dingen zoals bijvoorbeeld mos, kleine insecten, algen en schimmel. De verschillende natuurverschijnselen op de boom bevatten stoffen. Een stof is bijvoorbeeld saponine, dit stofje komt in veel verschillende planten en bomen voor. Saponine is een soort van zeepstof, het vermoeden is dat bomen en planten dit aanmaken ter voorkoming van vraat. Het zou een soort beschermingsmechanisme zijn met onder andere een anti-bacteriële en anti-schimmel werking. Maar hoe veranderen die stofjes nou in schuim?
Je kunt het een beetje zien alsof je de ingrediënten hebt om sop te maken, alleen nu moet het nog gemixt worden. Als je bijvoorbeeld waspoeder in de wasmachine doet gebeurt er niks tot het water erbij komt en de machine gaat draaien. Door de combinatie van de stofjes op de schors, het water en het mixen ontstaat er schuim. Bij bomen met ruwere schors is de kans dan ook groter om boomschuim te zien omdat het water een hobbelige weg afglegt. Aan de onderkant komt het stil te liggen waardoor je soms grote plukken schuim aan de voet van de boom ziet.
Boomschuim is helaas ook weer zo weg, ga er dus een keertje op uit wanneer het regent of flink heeft geregend. Maar pas wel op, paden kunnen glad zijn en door het gewicht van veel water in een keer bestaat er een kans dat er takken afbreken.
Bronnen: https://medcraveonline.com/JNMR/a-review-on-saponins-from-medicinal-plants-chemistry-isolation-and-determination.html https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/saponins https://en.wikipedia.org/wiki/Saponin https://www.brandywine.org/conservancy/blog/soapy-trees-sometimes-trees-need-shower https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/oude-buisse-heide/nieuws/een-harde-regenbui-grote-kans-dat-je-boomschuim-ontdekt